THƠ LỘC LƯ-XA LUÂN NGŨ BỘ
Đây là một lối chơi thơ Đường luật của người Việt Nam, phát triển từ một bài thơ gốc thành một chùm 5 bài thơ. Tên thể loại thơ mà gọi là “THƠ LỘC LƯ” còn gọi là “XA LUÂN NGŨ BỘ”.Vì “XA LUÂN NGŨ BỘ” có nghĩa là “BÁNH XE QUAY NĂM VÒNG”. Có hai kiểu phát triển chính là:
Kiểu thứ nhất: Giữ nguyên câu thơ mang vần thứ nhất, rồi lần lượt chuyển vị trí câu này xuống các câu mang vần thứ 2,thứ 4, thứ 6, và thứ 8. Chuyển xong một vòng như thế thì ta được một chùm thơ gồm 5 bài thất ngôn bát cú Đường luật. Cả chùm 5 bài ấy gọi là XA LUÂN NGŨ BỘ
Kiểu thứ hai: Chỉ thay đổi vị trí của 5 chữ mang vần trong bài thơ gốc thôi, chứ không giữ nguyên một câu thơ như kiểu thứ nhất. Nhưng ở loại này thì phải giữ nguyên chữ mang vần. Cụ thể là như sau:
Bài 1 vị trí các chữ mang vần được sắp xếp theo trật tự: 1-2-3-4-5
Bài 2 phải theo trật tự: 2-1-3-4-5
Bài 3 phải theo trật tự: 2-3-1-4-5
Bài 4 phải theo trật tự: 2-3-4-1-5
Bài 5 phải theo trật tự: 2-3-4-5-1
Ngoài ra trong 5 bài ấy không được dùng lại những chữ đã dùng ở bài trước (trừ trường hợp là những chữ cùng âm nhưng khác nghĩa)
Cả năm bài phải có chung một chủ đề (ý chung) hoặc trong cùng một mạch chuyện.
Dưới đây, tôi vận dụng những yêu cầu này, bằng một sáng tác cụ thể. tác từ những năm trước, nay phát triển thành một chùm thơ XA LUÂN NGŨ BỘ 5 bài theo kiểu thứ nhất.
ĐỘC ẨM NÀO ĐÂU CÓ LẺ ĐÔI
(Lộc lư ngũ bộ - ngũ độ thanh)
MỜI HỌA
Độc ẩm nào đâu có lẻ đôi
Lẽ thường khi uống một mình thôi
Nguyệt, hoa, trà, tửu dường tri kỷ
Thi, họa, cầm, kỳ hẳn bạn rồi
Nhiều lúc say sưa nhìn chuếnh choáng
Đôi khi hờ hững thấy chơi vơi
Giao lưu, xướng họa thêm thi hứng
Còn khỏe còn vui đến trọn đời
II
Trên tường bóng thẫm chính hình tôi
Độc ẩm nào đâu có lẻ đôi
Mình nhắp trà thơm hình cũng nhắp
Ta nâng rượu quý bóng nâng mời
Chiều chiều nhấm nháp vui quần ẩm
Sáng sáng nhâm nhi độc ẩm thôi
Hái quả , ngắm hoa hay tỉa cảnh
Làm xong vui vẻ thảnh thơi ngồi
III
Sướng khổ, buồn vui đã trải rồi
Về quê hưu trí đó mà thôi
Ngắm trăng nghiêng chén trăng nên bạn
Độc ẩm nào đâu có lẻ đôi
Đồ đạc thích chơi theo kiểu cổ
Áo quần ưa mặc mốt tân thời
Yêu thơ, hiếu khách quên ngày tháng
Ta chọn mỗi ngày một thú chơi
IV
Sau khi cơm nước đã xong xuôi
Máy tính mở ra trước mặt rồi
Đăng tải thơ mình luôn ngóng đợi
Đổi trao ý bạn phải chờ thôi,
Phản hồi, cảm nhận ta cùng “nhắp”*
Độc ẩm nào đâu có lẻ đôi
Cứ thế hàng ngày vui bất tận
Nhiều người như thế chẳng riêng tôi
V
Du lịch hàng năm dạo khắp nơi
Danh lam, thắng cảnh đã thăm chơi
Tây, Tàu có lúc từng sang học
Anh, Pháp đôi khi được đón mời
“Trọng đạo tôn sư “ lòng vẫn vững
Yêu nghề mến trẻ dạ chưa nguôi
Nàng Thơ thao thiết luôn mời gọi
Độc ẩm nào đâu có lẻ đôi
DIZIKIMI
Chú thích 1) * “Nhắp “chuột (trong máy tính)
2) nhắp rượu, nhắp trà.
